Алаяқтықтың ең жиі тараған екі түрі бар. Бірі телефон арқылы жеке мәліметтерді қолды ету болса, екіншісі адамды алдай отырып, ақша картасы туралы құпия ақпаратты айтуға мәжбүрлейтін әдістер жиынтығы.

Осы орайда Halyq Uni телефон алаяқтары қоңырау шалғанда не істеу керектігі туралы пайдалы кеңес ұсынады.

Аляқтардың негізгі мақсаты – азаматтардың жеке және төлем деректерін иемдену, олардың банктік шоттары мен ақшасына қол жеткізу. Телефон алаяқтарының біренеше жұмыс істеу схемасы бар:

ЖАЛҒАН БАНК ҚЫЗМЕТКЕРЛЕРІ

Алаяқтар жәбірленушінің ұялы телефонына қоңырау шалып, өздерін банктер мен басқа да қаржы ұйымдарының қызметкерлеріміз деп көрсетеді. Қоңырау шалатын алаяқтар қазақстандық қаржы институттарының абоненттік нөмірлерінің көшірмесін жасауға мүмкіндік беретін SIP телефония сияқты бағдарламалық құралды пайдаланады. Әңгімелесу кезінде олар сіздің картаңыздан ақша алынып жатқандығы туралы хабарлайды және сізден жеке кабинетіңіздегі құпия сөзді өзгертуді, жаңа пароль мен SMS кодын ұсынуды сұрайды.

Алаяқтар тіпті мәселені жылдам шешу үшін гаджетіңізге қашықтан қосылу үшін өз қызметтерін ұсына алады. Мұны істеу үшін олар AnyDesk және TeamViewer қолданбаларын жүктеп алуды сұрайды. Есептік жазбаларыңызға қол жеткізген алаяқтар барлық ақшаны алып, тіпті сіздің атыңызға несие бере алады.

Кеңес: Егер сізге банк қызметкерлері атынан қоңырау шалса, сөйлесуді дереу аяқтаңыз. Есіңізде болсын, нақты банк қызметкері сіздің жеке деректеріңізді нақтылау үшін сізге ешқашан қоңырау шалмайды. Банкте сіздің толық қаржылық файлыңыз бар. Бұл ақпарат тек алаяқтар үшін маңызды!

ЖАЛҒАН ПОЛИЦИЯ ҚЫЗМЕТКЕРІ

Алаяқтар жәбірленушінің ұялы телефонына қоңырау шалып, өздерін тәртіп сақшылары ретінде көрсетеді. Олар сіздің атыңыздан немесе сіздің туыстарыңыздың, достарыңыздың үстінен арыз түсіп, 190-баптың 3-бөлімі – аса ірі көлемдегі алаяқтық бойынша тергеу жүріп жатқанын хабарлауы мүмкін.

«Сізге шұғыл түрде полиция бөліміне келу керек. Мәселені жедел шешу үшін өтініш аяқталғанға дейін «айтылған соманы» белгілі бір шотқа аудару қажет» деген мәнде айтуы мүмкін.

Негізінде, мұндай алдаудың құрбаны – жақынына көмектесу үшін бар ақшасын беруге дайын қарт адамдар.

Шабуыл жасаушылар адамдардың психологиясын жақсы біледі: олар тез және сенімді сөйлейді, кәсіби терминдерді қолданады, шешім қабылдауға асығады, қорқытады, көбінесе бос емес кеңсе немесе полиция бөлімшесінің жұмысына еліктейтін дыбыстарды фонда қосады.

Кеңес: Егер сізге құқық қорғау органдарынан қоңырау шалынса, онда ешқандай дүрбелең болмайды. Күдіктінің қай полиция бөлімшесінде тұрғанын, оған қандай бап бойынша айып тағылғанын, әрекет қашан жасалғанын, адвокаттың көмегі көрсетілді ме, онымен қалай байланысуға болатынын сұраңыз. Сондай-ақ Ішкі істер министрлігі мен аудандық ішкі істер бөлімінің сенім телефонына хабарласыңыз.

ҚАУІПСІЗДІК ЕРЕЖЕЛЕРІ

Интернет-банкингтегі немесе мобильді қосымшадағы жеке кабинетіңіздің паролін;

Жеке деректеріңізбен, банк картаңыздың деректемелерімен, картаның жарамдылық мерзімімен, CVC/CVV кодымен (банк картасының артқы жағындағы үш сан, картаның аутентификация коды), код сөзі және қолма-қол қанша ақша қалғанын;

Операцияны растау үшін SMS код: төлем, аударым және т.б деректерді ешкімге айтпаңыз.

Айта кетелік, жыл басынан бері Ішкі істер министрлігінде 11 763 алаяқтық дерегі тіркеліп, 7 миллиард теңге шығын келген. Оның ішінде 571 интернет-алаяқ ұсталып, 17 қылмыстық топтың әрекеті тоқтатылған.