Елімізде онкологиялық қызметті жаңғыртудың 2025 жылға дейінгі кешенді жоспарын іске асыруға байланысты онкологиялық көмек саласында елеулі өзгерістер белгіленді. Бұл туралы Денсаулық сақтау министрлігі алқа отырысының барысында «ҚазОРҒЗИ» АҚ басқарма төрағасы Диляра Қайдарова айтты, деп хабарлады Halyq Uni тілшісі.

Бас онкологтің мәліметінше, елімізде жыл сайын 35 мыңнан аса адам обырға шалдығады, 14 мыңнан аса адам қайтыс болады. Ал есепте 200 мың қазақстандық тұр. Қазақстанда онкологиядан өлім-жітім көш бастап, 3-орында тұрған аурулардың бірі болып табылады.

Кешенді жоспардың іс-шараларын іске асыру кезінде қатерлі ісіктерден болатын өлім-жітімді орта есеппен 5%-ға төмендетудің оң үрдісі бар. Қазақстанда онкологиялық науқастар контингенті 2022 жылы 205 042 науқасты құрады. 2022 жылдың 11 айында қатерлі ісіктерден болатын өлім-жітім көрсеткіші 100 мың тұрғынға шаққанда 65,7 – 11 806 жағдайды құрады. Бұл өлім-жітім көрсеткішінің 8,3%-ға төмендегенін көрсетеді, - деді Диляра Қайдарова.

Өлім себептерінің қатарында бірінші орында өкпе обыры (16,5%, 1 945 жағдай), екіншісінде – асқазан обыры (11,8%, 1 411 жағдай), үшіншісінде – колоректалдық обыр (10,7%, 1 242 жағдай) және төртінші – сүт безі обыры (8,2%, 959  жағдай) тұр.

Денсаулық сақтау жүйесінің тағы бір маңызды міндеті президенттің сайлауалды платформасын іске асыру шеңберінде 2023 жылы басталатын онкологиялық қызметті кешенді жаңғырту болып табылады.

Бұл бағдарлама онкологиялық қызметті айтарлықтай техникалық қайта жарақтандыруды көздейді. Ал бұл – қолда бар диагностикалық жабдықты жаңғырту, жаңа желілік үдеткіштерді орнату және ескірген аппараттарды ауыстыру есебінен сәулелік емдеуді кеңейту және жетілдіру, сондай-ақ ядролық медицина орталықтарын ұйымдастыру, аз инвазивті хирургияны және емдеудің интервенциялық әдістерін дамыту, дербестендірілген терапияны таңдау мақсатында толық геномдық бейіндеуді енгізу, ісікке қарсы жаңа дәрілік заттардың қолжетімділігін арттыру, заманауи онкологиялық орталықтар құру, жаңа буын кадрларын даярлау және т. б.

Онкология институтының басқарма басшысы ескірген және жеткіліксіз жабдықталған жабдықта скрининг жүргізудің тиімділігі мәселелерін де көтерді. Оның айтуынша, ескірген бейнеколоноскоптардың үлесі 74,4%-ды құрайды. Бұл ретте Ақтөбе (100%), Атырау (100%), Батыс Қазақстан (100%) облыстарында эндоскопиялық жабдық және Қостанай, Түркістан облыстарында және Астана қаласында 80,0%-дан астам жабдық барынша тозған.

Сондай-ақ онкологиялық науқастарды сәулелік терапиямен қамту проблемасы өткір тұр. Бұл сәулелік аппараттар паркінің жабдықталмауына байланысты және бірінші кезекте гамма-терапиялық қондырғылар түріндегі ескірген жабдықтың 50%-ын алмастыра отырып, қазіргі заманғы желілік үдеткіштерді жұмыс істеуге қою қажет.

Сонымен қатар, онкологиялық қызметті жаңғырту жоспары молекулярлық-генетикалық тестілеуді кеңейту, жеке терапияны таңдау мақсатында толық геномдық бейіндеуді енгізу, гендік инженерияны енгізу сияқты обырды емдеудің жаңа технологияларын қолдануды қамтиды.

Қазір онкологиялық көмекті толыққанды цифрландыруды, білім беруді тану үшін жасанды интеллект мүмкіндіктерін енгізуді, барлық МАЖ және АЖ интеграциялауды, скринингтік тіркелімді құруды да жүзеге асыру жоспарланып отыр.

Қазақстанда онкологиялық көмектің тиімділігін арттыру ісікке қарсы жаңа дәрілік заттардың, оның ішінде таргеттік және иммуноонкологиялық препараттардың, оның ішінде балаларға арналған препараттардың қолжетімділігінің артуы есебінен қамтамасыз етілетін болады.