Өрт түтіндеп басталғанда-ақ хабар беретін Zhalyn ақылды өнертабысы қоршаған ортаны экологиялық апаттар мен қайғылы оқиғалардан қорғайды.

Қызылорда қаласындағы Назарбаев Зияткерлік мектебінің 11-сынып оқушысы Жұлдызай Мұңайтбасованың инновациялық құрылғысы мектептің технологиялық алаңында жиналған. Жоба нақты уақыт режимінде айналаға үздіксіз мониторинг жүргізуге мүмкіндік береді.

Жүйе қарапайым радиожиіліктер көмегімен жұмыс істейді. Оған интернет те қажет емес. Қайталағыш көмегімен ақпарат арнайы платформаларда беріліп отырады. Оның көмегімен халықты, құтқарушылар мен жергілікті атқарушы органдарды өрт түтіндеп басталғанда-ақ хабардар етуге болады.

Мен ормандарды өрттен қорғау жүйесін ойлап табуды шештім. Өйткені Қазақстандағы орман өрттерінің саны мені қатты ойландырды. Мәліметтерге сүйенсек, жыл сайын 11 мыңға жуық орман өртенеді екен.  Ал соңғы 3 жылда олардың саны 32,6 пайыз артқан. Осылайша, Zhalyn ормандарды қорғаудың және орман өрттерінің қоршаған ортаға, азаматтардың өміріне кері әсерін тигізбеуі үшін ғылыми-техникалық шешімдердің болуы керек деп шештім, – дейді жоба авторы.

Құрылғыны құрастыру үлкен шығынды қажет етпейді. Барлық компоненттер қолжетімді. Сонымен қатар құрылғының өзі шағын өлшемді. Сенсорларды ағашқа орнатуға да болады. Жұлдызай өнертабысына авторлық құқық алу үшін барлық құжаттарын дайындап жатыр. Болашақта ол ақпараттық құрылғыны өндіріске енгізу үшін инвестор табуды жоспарлап отыр.

Жалпы NIS оқушылары өз өнертабыстарын монетизациялау бойынша қазірдің өзінде 200 миллионнан аса қаржы тапқан. Мектеп оқушылары нәрестені шомылдыруды жеңілдететін құрылғыға, сондай-ақ қант диабетінің асқынуын болдырмауға арналған жобалары үшін патент алған. Оқушылардың кейбір өнертабыстары әлемде ең үздік деп танылған. Мысалы, Парижде шымкенттік зияткерлердің пластмассаны тез ыдырату жобасы жақсы бағаланып, алтын медаль алды.

Нұртөре Арынұрұлының «Artemia Salina полиқанықпаған май қышқылдарын алу әдісі» әзірлемесі ауыр дертке душар болған пациенттердің тез қалпына келуіне көмектеседі. Ал Алматыдағы физика-математика бағытындағы NIS оқушысы Анастасия Цай еңбек өнімділігін арттырудың инновациялық әдісін ойлап тапты.