Бүгін елордада бұрынғы Денсаулық сақтау министрі Елжан Біртанов пен бұрынғы денсаулық сақтау вице-министрі Олжас Әбішевтің қылмыстық ісі бойынша басты сот талқылауы өтті. Сот процесі барысында қорғаушылардың мемлекеттік айыптаушы мен судьядан бас тарту туралы өтініші қанағаттандырылмады, деп хабарлайды Halyq Uni тілшісі.

Сот процесі басталғанда экс-министрдің қорғаушылары жәбірленуші тараптың қатысушысы Асқар Ақбаев пен мемлекеттік айыптаушы - екі прокурордан бас тарту туралы өтініш білдірді. Атап айтқанда, экс-министр ҚР ДСМ өзіндік қауіпсіздік департаментінің директоры Асқар Ақбаевқа сот процесі барысында жәбірленуші тараптың өкілі ретінде жауап беруіне қарсылық білдірді. Оның айтуынша, Ақбаев сот процесінде куәгер ретінде жауап беруге тиіс. Елжан Біртановтың қорғаушысы Ержан Біртановтың айтуынша, аталған істің тікелей қатысушысы ретінде Ақбаевқа қойылатын сұрақтар бар.

«Біртановтың қорғауында Ақбаев мырзаға куәгер ретінде қойылатын сұрақтар бар. Атап айтқанда, ол денсаулық сақтауды ақпараттандыру платформасы туралы іске тікелей қатысы бар және маңызды ақпаратты қамтитын маңызды құжатқа қол қойғанына байланысты болып отыр. Бұл платформаның 1 жылғы 2021 қарашадағы техникалық жай-күйі туралы, сот негізгі сот отырысын тағайындай отырып, орыс тіліне аударуға және сот отырысында зерттеуге уәде берді. Ақбаев мырза және осы құжатқа басқа да қол қоюшылар, атап айтқанда, Денсаулық сақтау министрлігінің республикалық электрондық денсаулық сақтау орталығы және Ericsson Nicola Tesla компаниясының өкілдерінен сотта Біртановтың қорғауымен жауап алынады», - деді Ержан Біртанов.

Қорғаушының бұл сөзін экс-министрдің адвокаты Дмитрий Куряченко та қолдады.

«Бұл адамнан актіге қол қойған барлық адам сияқты куәгер ретінде жауап алынуы керек. Сондай-ақ, мен адвокат Сағалиевтің прокурорлардың шын мәнінде сотқа дейінгі тергеу барысында қадағалауды тиісті түрде жүзеге асырмауына, бұл қызығушылықтың неден туындағанын, қадағалауды жүзеге асырмауына қандай негіз болды деп ойлаймын. Мұның бәрі прокурорлардың сотқа осы қылмыстық істі қараудың толықтығы мен объективтілігін қамтамасыз етуге көмектесуге бағытталмағанын көрсетеді», - деді Дмитрий Куряченко.

Қорғаушылардың өтінішін экс-министр қолдап, сөз сөйледі.

Сотқа сіздің және Нұр-Сұлтан қаласының қалалық сотымен ҚР Қылмытық-процестік кодексті бұзғаны әшкереленген мемлекеттік айыптаушы қатыса алмайды. Осыған орай олардың жеке мүддесі бар, олар бұл жерде мемлекеттің атынан сөйлей алмайды деп санаймын. Бас прокуратурадан біздің ісіміз бойынша басқа прокурорларды, басқа да айыптаушыларды тағайындауды сұраймын, елімізде осындай кәсіби прокурорлар бар екеніне сенімдімін, - деді Елжан Біртанов.

Алайда сот қорғаушы тараптың өтінішін қанағаттандырмады. Бұдан кейін Біртановтың қорғаушылары істі қарап жатқан судья Ибрагим Әлкеновтен бас тарту туралы өтініш білдірді.

«Судьяның объективтілігі мен әділдігі ешқандай күмән тудырмауы керек, тек осындай сенім нақты сот төрелігін алуға және осы адамға қатысты заң бұзушылықтарды болдырмауға, тоқтатуға мүмкіндік береді. Мұндай сенім болмаған кезде заң шығарушы әркімге өзінің құқықтары, бостандықтары мен заңды мүдделері қозғалған мәселелерді қарауға ҚІЖК-нің 87-бабы 1-бөлігінің 6-тармағында мыналарды анықтай отырып, сенімге лайық емес сотқа тыйым салу құқығын берді: «Судья, егер олардың жеке өзі, тікелей немесе жанама түрде осы іске мүдделі деп санауға негіз болатын мән-жайлар болса, істі қарауға қатыса алмайды», - деді адвокат Нұрлан Бейсекеев.

Оның айтуынша, сот бұзушылықтарды жою үшін істі прокурорға қайтарды. Бірақ, сот алқасы бұзушылық фактісін растағанына қарамастан және прокуратураға құжаттарды ағылшын тіліне аудару, оларды материалдарға қосу, бағалау арқылы бұзушылықтарды жоюды, содан кейін ғана сот ісін емес, сотқа дейінгі іс жүргізу сатысында шешім қабылдауға міндеттеді.

«Үш шешім болуы мүмкін: қылмыстық істі тоқтату, қылмыстық қудалауды жалғастыру немесе іс жүргізуді тоқтата тұру. Сот алқасы Бас прокуратураға осы нұсқауларды орындауды міндеттеді. Конституцияның 76-бабының 3-тармағында соттардың қаулысы Қазақстанның барлық аумағында міндетті болып табылады делінген. Өкінішке қарай, судья Әлкенов Конституцияның осы талабын орындаудан бас тартты... Қысқаша айтқанда, бұл соттың қылмыстық іс жүргізу рәсімін бұзуы», - деп толықтырды Нұрлан Бейсекеев.

Алайда Сарыарқа аудандық №2 сотының төрағасы Әбинұр Қарабаев қорғаушылардың бұл өтінішін қабылдамады. Оның пікірінше, судьядан бас тартуға негіз жоқ.

Келесі сот отырысы 2 маусымға белгіленді. Оған дейін Елжан Біртанов пен Олжас Әбішев қылмыстық істің құжаттарымен танысуы керек.

«Сот материалдары бар. Ағылшын тілінде келісімшартты жасауға қатысқан адамдардың қолы қойылған акті бар. Онда платформаны әзірлеуші компания оның жұмыс істеп тұрғанын растады. Прокуратура ол актіні оқымағаны көрініп тұр, ағылшын тілінде болған соң. Соған қарамастан айыптау үкімі қалыптастырылды. Сондықтан прокуратурадан ол құжатпен танысуын сұраймын. Біздің тарапымыздан аудармашыға да, сол құжат бойынша барлық куәгерлерге көп сұрағымыздың болатынына дайын болуын ескертеміз. Екі жыл тергеу жүргізілген уақытта Элимановтың жетекшілігіне Қаржы мониторинг агенттігі және екі бас прокурордың басшылығымен Бас прокуратура осы істі объективті тергей алмады. Енді біз соны сіздермен бірге анықтаймыз. Бізді асықтырмаңыздар. Ешқайда асығып тұрғанымыз жоқ. Бұл дегеніміз әр отырыстан кейін бізге келесі отырысқа дайындалу үшін кемінде бір тәулік уақыт керек деген сөз»,- деді Елжан Біртанов.

Еске сала кетейік, Елжан Біртанов пен оның бұрынғы орынбасары Олжас Әбішев лауазымдық өкілеттіктерін асыра пайдаланды деп айыпталып отыр.